Wprowadzenie komputerów, cyfrowych kalkulatorów czy arkuszy kalkulacyjnych nie sprawiło, że księgowi stali się mniej ważni. Trzeba zatem spojrzeć na nowe technologie, takie jak roboty, drony, druk 3D, plotery laserowe, czy nawet generatory AI, jak na narzędzia, które ułatwiają oraz przyspieszają naszą pracę. To od tego, jak dobrze je opanuje, będzie zależało, jakiej jakości produkty czy też wyniki naszej pracy otrzymamy.
Nowe technologie, cz. 1 „Robotyka”
Roboty powoli stają się codziennością — w domu, w pracy, na ulicy. Niektóre są autonomiczne, programowane do różnych zadań, inne są zdalnie sterowane przez operatorów. Te latające wersje zwykło się nazywać dronami.
Mogą mieć podłączone inne urządzenia, zwiększające ich motorykę, zasięg i funkcje, jak aparaty fotograficzne (dla celów reklamowych), mierniki laserowe (pomiary), reflektory (służby poszukiwawczo-ratownicze), wizjery podczerwieni (policja), chwytaki do transportu lekkich paczek (usługi kurierskie).
Już niebawem licencja na pilota drona czy robota specjalistycznego będzie potrzeba do konkretnych zawodów, tak jak obecnie wymogiem dla wielu wakatów jest prawo jazdy. Podstawową umiejętnością w obsłudze zdalnej robota czy drona będzie koordynacja oko-ręka i wykorzystywanie urządzeń mobilnych, jak pady, smartfony, iphony i dedykowane kontrolery. Najczęściej te kontrolery przypominają joysticki z konsol gier video, są poręczne i posiadają pokrętła analogowe, którymi możemy sterować maszyną w pozycji przód-tył, lewo-prawo, obrót 360 stopni, mają regulację wysokości, którą można również „zablokować”. W szczególności drony latające wymagają dużej precyzji i opanowania oraz refleksu.
Kolejną ważną umiejętnością w obsłudze dronów, jest ich kodowanie i programowanie — przy użyciu dedykowanych programów i aplikacji możemy z góry ustalić trasę lotu lub jazdy drona/robota, użycie specjalnych funkcji i ustawienie ich częstotliwości oraz powtarzalności, i w dalszej kolejności, kontrola jakości wypełnionych zadań.
Wraz z upowszechnieniem się robotów i maszyn w naszym codziennym życiu, rośnie zapotrzebowanie na rynku pracy na ich operatorów i programistów. A im więcej maszyn dany operator czy informatyk musi nadzorować, tym ważniejsza jego funkcja.
Nowe Technologie, cz. 2, Druk 3D i Plotery laserowe
Od kilku lat druk 3D szturmem podbija nie tylko sale informatyczne w szkołach, ale również domowe ogniska. Na czym polega ta technologia i jak można jej używać?
Do tej pory miłośnicy gier planszowych, jeśli chcieli grać figurkami bohaterów z ulubionej gry, byli zdani na oficjalne, często bardzo drogie zestawy figurek. Modelarze z kolei, musieli korzystać z gliny, drewna, papieru i kleju, by tworzyć (czasem niskiej jakości) modele do gier RPG czy do kolekcji dioram. Jednak od kilku lat dostępne są w atrakcyjnych cenach drukarki 3D, w których można wydrukować zarówno figurki, jak i elementy plastikowe, nawet naczynia, kubki, klocki, i przeróżne gadżety.
Mamy różne rodzaje drukarek, które korzystają z różnych wersji filamentu, czyli plastiku, z którego “drukowane” są modele. Różnią się gęstością, temperaturą wytapiania i elastycznością. Jednym z najpopularniejszych form plastiku, który dostępny jest w wielu urządzeniach, jest ABS. Stopiony materiał jest wytłaczany przez rozgrzaną dyszę drukarki, po czym nakładany warstwa po warstwie, tworząc drukowany obiekt od dołu do góry.
Inną metodą druku, jest wykorzystywanie żywicy i utwardzanie jej laserem. Modele 3D są „rzeźbione” drobnymi warstwami i od razu utwardzane wiązką światła, jak na przykład laser (by powstała polimeracja). Proces jest na tyle szybki, że wydaje się, że figurka „jest wyciągana” z żywicy. Technika ta zapewnia bardzo dobrej jakości wydruki, jednak po wykonaniu modelu należy poddać go dodatkowej obróbce, na przykład, aby usunąć podpory, wyczyszczenie modelu w acetonie albo izopropanolu, mające na celu pozbycie się powierzchniowo zalegających cząstek żywicy, a w razie potrzeby, i w końcu suszenie.
Projektowanie obiektów do druku 3D też nie jest skomplikowane, w Kreatorni do tego celu korzystamy z bezpłatnego programu przeglądarkowego Tinkercad, w którym przy użyciu gotowych schematów geometrycznych można zaprojektować modele 3D figurek, nakrętek, narzędzi czy gadżetów. Ten sam program można wykorzystać także do tworzenia projektów dla plotera laserowego.
Czym jest ploter laserowy? Dostępne na rynku niskiej mocy plotery laserowe świetnie sprawdzają się do grawerowania w drewnianej sklejce, a także wycinania kształtów. Świetnie to sprawdzi się w modelarstwie czy majsterkowaniu, gdyż ze sklejki możemy stworzyć proste drewniane zabawki, puzzle 3D, można złożyć pudełka, a także zaprojektować tablicę z podziękowaniami czy kartę życzeniową.
Należy przy tym podkreślić, by zarówno drukarka 3D jak i ploter laserowy znajdowały się w pomieszczeniu dobrze wentylowanym, gdyż podczas ich pracy ulatniają się nieprzyjemne w zapachu opary i lekki dym. Jak również nie należy dotykać żadnych elementów czy otwierać pokrywy podczas pracy tych urządzeń. Zarówno ze względu bezpieczeństwa użytkowników jak i jakości wydruku/grawery, gdyż niewielka nierówność czy chwilowa blokada urządzenia może uszkodzić model.
Nowe Technologie, cz. 3, Modele Językowe, technologia AI
Pod koniec 2022 roku udostępniony został model językowy ChatGPT, który zyskał ogromną popularność i dziś na rynku technologia jest wykorzystywana na wielu polach.
Na czym polega ta „Sztuczna Inteligencja”? Przede wszystkim należy podkreślić, że jest to termin marketingowy, a sama technologia nie ma nic wspólnego ze świadomą inteligencją, jaką możemy znać z książek, filmów czy gier wideo o tematyce science-fiction.
Są to modele językowe, które naukowcy i inżynierowe „uczyli” i trenowali wiele lat, aby mogły w jasny, klarowny, swobodny sposób komunikować się z użytkownikami i spełniały ich polecenia. Na początku jako potencjalny partner czatu (rozmowy), następnie jako asystent. Obecnie wiele modeli pełni szeroką gamę funkcji — mogą projektować materiały graficzne, poprawiać zdjęcia, tworzyć animację, dźwięk, muzykę, projekty, notatki, plany i harmonogramy. Dobrze spisują się jako asystenci i wkrótce mogą zastąpić wyszukiwarki internetowe czy ulepszyć już dostępne urządzenia, jak Alexa czy Siri.
AI w szybkim tempie przetwarza ogromną ilość danych, dzięki czemu szybko generuje treści czy to w formie tekstu, obrazów graficznych czy plików audio.
Przykładowe modele językowe i ich funkcje (które są stale poszerzane):
- ChatGPT lub Gemini Google, wyszukiwarka informacji, projektowanie obrazów, analiza tekstu,
- UDIO lub SUNO, generowanie muzyki
- Hey Gen lub Runway, generowanie krótkich filmów (także animowanie zdjęć)
- Revive AI, animowanie zdjęć w formie clipów muzycznych
Czy technologia AI, że ludzie zostaną zastąpieni? Należy brać pod uwagę, że AI stale jest rozwijana i największym wyzwaniem dla materiałów generowanych przez modele językowe jest ich jakość. Istnieje duże ryzyko, że wraz z upowszechnieniem tej technologii znacznie spadnie jakość dostępnych materiałów, gdyż technologia ta sama w sobie jest odtwórcza i bazuje na utartych schematach.
Oznacza to także, że użytkownicy, którzy dobrze opanują te modele, nauczą się z nich korzystać jako narzędzi, zamiast zlecać im wykonanie pracy „za nas”, najlepiej wykorzystają potencjał drzemiący w tej technologii. Należy przy tym pamiętać, że osoba o większej wiedzy i doświadczeniu, znacznie lepiej sobie poradzi z wykorzystywaniem technologii AI, gdyż to w ludziach drzemie pierwiastek kreatywności i krytycznego myślenia.
Dlatego na zajęciach z Nowych Technologii w Kreatorni uczymy dzieci, że technika i narzędzia cyfrowe powinny wzmacniać naszą pomysłowość, zamiast jej zastępować.
